اندیشۀ اعجاز: زمینه ها و سیر تطوّر آن تا قرن سوم

Authors

محمد علی مهدوی راد

روح الله شهیدی

abstract

«اندیشۀ اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحلۀ نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کرده اند و عالمان و مفسّران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشته اند و در آن به چند و چون نپرداخته اند. در مرحلۀ پسین، کشاکش های کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالش هایی را فرا روی قرآن به عنوان سند نبوّت و اسلام نهاد و مباحث اعجاز را جدّی ساخت. تلاش های عالمانی چون نظّام، علی بن ربّن طبری، جاحظ، ابن قتیبه و واسطی در زمینۀ اعجاز، جلوه هایی از دغدغه های موجود در این دوران است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اندیشۀ اعجاز: ‌زمینه‌ها و سیر تطوّر آن تا قرن سوم

«اندیشۀ اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحلۀ نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کرده‌اند و عالمان و مفسّران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشته‌اند و در آن به چند و چون نپرداخته‌اند. در مرحلۀ پسین، کشاکش‌های کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالش‌هایی را فرا...

full text

اعجاز ادبی قرآن کریم و سیر تطور آن

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن ...

full text

اعجاز ادبی قرآن کریم و سیر تطور آن

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن ...

full text

سیر تطور احوال و مقامات عرفانی تا قرن ششم هجری

نام "مقامات" در متون عرفانی معمولا با "احوال" همراه شده است و تفکیک این دو مقوله از یکدیگر، با توجه به نظرات متفاوت عرفا، دشوار است. در فرهنگ اسلامی آنچه احوال و مقامات عرفانی نامیده ­شد ابتدا به صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به تدریج در عمل اصحاب و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت و به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شد و خلعت اصطلاحات عرفانی یاف...

full text

اعجاز ادبی قرآن کریم و سیر تطور آن

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن د...

full text

سیر تطور پژوهش‌های غربی دربارۀ تفسیر امامیه تا پایان قرن بیستم

قرآن‌پژوهی غربی در دویست سال اخیر مراحل مختلفی را در مسیر رشد و پیشرفت خود طی کرده است که پیش از این در کتاب‌ها و مقالات بسیاری به آن پرداخته شده است. اما در ارتباط با آثاری که قرآن‌پژوهان غربی دربارۀ تفسیر شیعی یا رویکرد شیعه به قرآن پدید آورده‌اند، تا کنون کار پژوهشی منسجمی انجام نشده است که نشان دهد این جریان خاص از قرآن‌پژوهی غربی از کجا شروع شده و چه مراحلی را طی کرده و اکنون در چه جایگاهی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه ثقلین

Publisher: پردیس فارابی دانشگاه تهران

ISSN 2383-3157

volume 1

issue 2 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023